O początkach kościoła św. Krzyża

W 1967 r. nasza parafia obchodziła uroczystości 300-lecia kościoła św. Krzyża. Trzeba jednak mieć na uwadze, że nie dysponujemy żadnym dowodem na powstanie kościoła właśnie w 1667 r. Dr Gregor Wolný w swojej pracy historycznej z 1863 r. pisze, że kościół „został zbudowany około roku 1667”. Zaś napis na belce w tęczy kościoła św. Krzyża:

„CI:V. ROKV:I.A.43:FararzeJozea.”

odnosi się do powiększenia kaplicy o nawę, dokonanego za czasów ks. Józefa Kuklinskiego w 1743 r.

W Archiwum Krajowym w Opawie (Zemský Archiv w Opavě) udało się ostatnio odkryć dokument sporządzony w języku łacińskim na czerpanym papierze. Akt ten dotyczy nadania wezwania „św. Krzyża” kaplicy wzniesionej przez „parafian z Pietrowic Wielkich … poza swoją wioską”. Jest rzeczą bardzo ciekawą, że w dokumencie pisze się o zbudowaniu kaplicy „na nowo” i w miejsce „kiedyś tamże położonej, całkowicie jednak zniszczonej podczas wojen”. Te słowa stanowiłyby dowód na istnienie kaplicy jeszcze przed sporządzeniem omawianego dokumentu. Jeżeli jest mowa o wojnie, podczas których kaplicę zniszczono, chodzi zapewne o wojnę 30-letnią (1618–1648), prowadzoną między protestanckimi wojskami szwedzkimi, saskimi i brandenburskimi a katolickimi wojskami cesarskimi. W 1626 r. wojska protestanckie podążały z Raciborza do Opawy, po drodze paląc Krzanowice i Maków. Także w 1632 r. wojska szwedzkie szły z Raciborza  na Opawę. Ponieważ w owym czasie jeden z traktów z Raciborza do Opawy prowadził przez Pietrowice Wielkie, Gródczanki, Trzeboń (Třebom) i Oldrzyszów (Oldřišov), nie jest wykluczone, że po drodze protestanci mogli zniszczyć kaplicę św. Krzyża.

Jeszcze jeden fragment odnalezionego dokumentu, którego faksymile znajduje się obecnie w archiwum parafialnym, wydaje się godny uwagi. W święto Znalezienia i Podwyższenia św. Krzyża, a także w inne święta, należy u św. Krzyża nabożnie odprawiać msze św. „aby mogły być słyszane przez parafian i innych pielgrzymów”. Wynika z tego, że do św. Krzyża podążali nie tylko parafianie pietrowiccy, ale także pielgrzymi z innych miejscowości. Potwierdza to kilkusetletnią tradycję odbywanie pielgrzymek do naszego kościółka.

I rzecz najważniejsza: dokument jest oznaczony wyraźną datą sporządzenia: „w Ołomuńcu w rezydencji urzędowej dnia 20 miesiąca czerwca roku 1667”.

Możemy zatem bez przeszkód w 2017 roku obchodzić jubileusz 350-lecia kościoła św. Krzyża, mając jednocześnie na uwadze, że pierwsza kaplica stanęła „na Społku” co najmniej kilkadziesiąt lat wcześniej.

Paweł Newerla

11.06.2012